Gewichtsverlies en meest voorkomende bijwerkingen bij kanker
Tot 40% van de patiënten met kanker krijgt reeds in een vroeg stadium van de ziekte te maken met onbedoeld gewichtsverlies. Dit percentage stijgt tot meer dan 50% tijdens het verdere verloop van de ziekte en de bijhorende behandelingen.2
Malaiseklachten, een algemeen gevoel van zwakte en verminderde eetlust komen zeer frequent voor bij kankerpatiënten. Deze klachten worden veroorzaakt door de ziekte zelf, de reactie van het lichaam op de kanker en een metabole ontregeling. Het lichaam vraagt meer energie en de ziekte is energie slopend.
Daarnaast kan de locatie van het kankergezwel een obstakel vormen voor de doorgang en/of de opname van de voeding.
Tenslotte brengt de kankerbehandeling zelf vaak voedingsproblemen met zich mee. Chirurgie, radiotherapie, chemotherapie en bijkomende medicatie kunnen nevenwerking hebben, sommige hiervan hebben een invloed op de voedselinname en vertering. Bijwerkingen die vaak horen bij de behandeling van kanker zoals verlies van eetlust, misselijkheid en verandering in smaak en geur maken het moeilijk om voldoende te eten. Hierdoor gaat het lichaamsgewicht en de lichaamssamenstelling, tijdens het verloop van de ziekte en/of de kankerbehandeling, achteruit.
Enkele voorbeelden:
- Mucositis; een ontsteking van het slijmvlies ter hoogte van de mond en/of het maagdarmstelsel, gaat gepaard met ernstige pijn tijdens het kauwen en slikken. Het is een veelvoorkomende bijwerking bij radio- en chemotherapie.
- Misselijkheid en braken brengen zowel lichamelijke als psychologische gevolgen met zich mee. De patiënt ervaart niet alleen pijn, maar kan ook de impressie hebben een last te zijn voor zijn omgeving. Spaninningen, pijn, medicatie en bestralingen van het gebied rond de maag, kunnen misselijkheid met zich meebrengen.
- Smaak- en geurveranderingen komen bij 55 tot 75% van de kankerpatiënten voor. De sensatie van een aangename smaak, het genot van eten en het plezier om te eten vervallen hierdoor. Door de metabole ontregeling van het lichaam, ten gevolge van de ziekte, kunnen ook bepaalde aversies voor voedingsmiddelen of geuren ontstaan. Een onaangename smaak in de mond is ook een onprettig gevolg van heel wat soorten medicatie of bestraling.
Het tijdig opsporen en aanpakken van ongewenst gewichtsverlies bij kanker is cruciaal. Het is een signaal dat het lichaam tekorten heeft en kan leiden tot een slechte voedingstoestand en ondervoeding.
De rol van voeding bij kanker
Te horen krijgen dat je kanker hebt, is schokkend nieuws. De onzekere periode die aanbreekt, hebben vaak al meteen een negatieve invloed op de eetlust. Hoewel het juist in deze periode belangrijk is om een goede voedingstoestand te behouden. Uw lichaam heeft immers nood aan extra energie, eiwitten en voldoende voedingsstoffen.
Een gezond en gevarieerd voedingspatroon, afgestemd op uw behoeften, is belangrijk in de strijd tegen de ziekte.1 Voeding heeft dus een ondersteunende rol in de strijd tegen kanker.
Gevolgen van ondervoeding bij kankerpatiënten
Ondervoeding is meer dan alleen gewichtsverlies of een te laag lichaamsgewicht. Bij ondervoeding is er sprake van een tekort of disbalans van voedingsstoffen, met mogelijke nadelige effecten op de gezondheid en het lichaam:
- een verhoogd risico op complicaties of bijwerkingen, bijvoorbeeld van de behandeling of na een chirurgische ingreep;
- een verminderde respons op de kankerbehandeling;
- een daling van de levenskwaliteit en levensverwachting;
- een groter risico op infecties en langere ziekenhuisopnames.2
Cachexie, een vaak voorkomende vorm van ondervoeding bij kankerpatiënten, uit zich door een sterk verlies van spiermassa. Hierbij verliest de patiënt zijn (spier)krachten.
Hoe ondervoeding bij kankerpatiënten aanpakken?
Praat erover met uw arts of diëtist die uw ondersteunt bij uw behandeling.
Voedingstherapie tijdens kanker heeft als doel de behandelingsmogelijkheden te ondersteunen en bij te dragen aan herstel en welzijn van de patiënt.
Wanneer het niet lukt om uw gewicht en voedingstoestand op peil te houden door gewone voeding, kan medische voeding een oplossing bieden. Deze voedingen voor medisch gebruik bevatten alle voedingstoffen die het lichaam nodig heeft, om de voedingstoestand te verbeteren en de spiermassa te behouden.